Đặc sắc ẩm thực Hòa Bình

Lợn mán thui luộc

Heo nuôi thả ở môi trường thiên nhiên, ăn rau, quả, củ. Sau khi cắt lấy huyết heo, người ta không nấu nước sôi cạo lông như cách làm thông thường, mà lấy nhánh lá tre nứa, cỏ tranh khô hoặc rơm rạ thui vàng như thui bò, cầy, thui đến đâu thì dùng dao cạo sạch lông đến đó.

Heo thui xong rửa sạch trước khi mổ lấy bộ lòng buộc thịt treo lên để cho ráo máu. Sau đó  người ta xẻ heo ra cho vào nồi luộc trên bếp củi với nhiệt độ lửa đun sôi riu riu. Khi thịt vừa chín tới vớt ra xắt mỏng sắp trên lá chuối rừng tươi xanh. Thịt luộc nóng hổi tỏa mùi thơm ngon. Thịt heo luộc chấm với muối rang và hạt dổi (giống như hạt tiêu xanh) nướng giã nhỏ. Ăn miếng đầu tiên sẽ cảm nhận được vị ngọt của thịt vị giòn béo của da và mỡ mùi thơm phưng phức của lá chuối rừng hương vị nồng của hạt dổi mặn mà của muối rang.

Thịt lợn muối chua

Thịt lợn nuôi thả rông ướp với men của lá rừng cùng với gạo rang giã nhỏ thời gian khoảng 60 phút. Sau đó lấy lá chuối rừng hơ lên trên lửa, lau sạch rồi lót vào đáy bồ làm bằng tre nứa, trước khi đưa thịt vào bồ. Phần dưới của bồ được rải một lớp gạo rang nhỏ trộn với muối rang rồi xếp thịt lên. Mỗi lần xếp thịt, rải một lần gạo rang với muối. Sau đó đậy kín nắp bồ bằng lá chuối và để bồ thịt muối ở quang bếp củi hoặc trên gác bếp đun củi. Khi khách du lịch thưởng thức món thịt lợn chua vẫn cảm nhận được màu sắc của thịt, ngậy của bì, độ chua của men rừng, độ mặn vừa phải của muối, độ thơm của gạo. Món ăn này thường được ăn với các loại lá rừng.

Canh Loóng

Là món canh được nấu từ nước luộc thịt với nõn cây chuối rừng. Cây chuối rừng đốn về bóc vỏ ngoài lấy nõn thái mỏng nhỏ bóp với muối để xả chất chát sau đó cho vào nước luộc thịt đun trên bếp củi khoảng 50 – 60 phút. Rắc vào canh hạt dổi nướng giã nhỏ và lá lốt rừng thái nhuyễn trước khi ăn.

Măng chua nấu thịt gà

Cũng là một món ăn rất hấp dẫn. Gà nuôi thả có trọng lượng từ 0.8 – 1 kg không cắt tiết mà người ta chỉ bóp cổ chết. Đun nước làm sạch lông mổ bỏ lòng ruột để riêng chặt gà ra thành miếng nhỏ người ta đem ướp với măng chua cùng với gia vị để từ 20 – 30 phút cho ngấm. Sau đó cho thịt vào nồi đun bếp củi than khoảng 1-2 giờ. Thịt gà và măng đã chín nhừ rắc thêm một ít hạt dổi nướng giã nhỏ. Món ăn này ăn nóng trong những ngày thời tiết lạnh rất ngon.

Xôi nếp Mai Châu

Được làm từ gạo nếp nương. Nếp được ngâm từ 4-5 giờ sau đó để ráo nước cho vào xửng đổ một lượng nước sôi vào đáy nồi đặt xửng lên trên nồi sao cho nguyên liệu trong nồi tiếp xúc nhiều nhất với hơi nước nhưng không bị chạm vào nước. Cho nồi lên bếp đậy kín đun cách thủy với lửa nhỏ. Khoảng 50-60 phút dỡ ra thăm chừng hạt xôi chín dẻo là được… Đây là món xôi được làm ăn trong những ngày lễ tết ngày hội xuống đồng ngày mừng lúa mới của bà con dân tộc. Xôi được chấm với muối mè lạc vừng hoặc với nước mắm cá.

Mai Châu- Hòa Bình và vùng phụ cận còn có các món ăn độc đáo như gà gói lá dong cá suối hấp thịt trâu xáo măng thịt heo muối chua…

Chả cuốn lá bưởi

Thịt lợn ba chỉ thái con chì, ướp một chút nước mắm, hành. Lá bưởi cắt làm đôi, cuốn mỗi miếng thịt một nửa lá to hoặc một lá nhỏ, xếp vào kẹp tre nướng trên than hồng. Mỡ lợn gieo xuống than hồng làm dậy lên ngọn lửa mỏng mơn man. Khi kẹp chả và lá bưởi ngả màu hơi tím se lại là được. Thực khách cắn miếng chả lá bưởi thơm giòn, gẫy mảnh lẫn vào thịt săn vàng làm tiêu tan sự ngấy. Nuốt rồi mà còn cảm thấy tê tê đầu lưỡi. Và còn lại mùi thơm của núi rừng bên bếp than hồng.

Cá nướng đồ

Một số loại cá: cá diếc, cá trê, cá chép… thường được đem nướng thơm. Trước khi nướng, cá được thọc các que nhỏ dài qua miệng xuống bụng, xuống tận đuôi cá rồi dùng kẹp tre xanh kẹp vào để cho cá khỏi rơi, gãy. Cá nướng được đem rắc muối, gói lá chuối, đồ lên rồi mới ăn.

Thịt trâu nấu lá lồm

Thịt trâu đem thui cho thơm, cạo sạch rồi bung cho mềm, đem bóc thái miếng nhỏ, hầm trong nồi đất chín kỹ rồi giã lá lồm (một loại lá chua), nêm một ít tấm gạo bỏ vào nồi hầm với thịt trâu. Khi tấm chín nở và hơi sánh thì cũng là lúc thịt trâu nhừ và ngấm vị chua của lá lồm. Đây là món ăn dân tộc phổ biến của người Mường Hoà Bình.

Măng đắng

Măng ngon là thứ mầm cây thuộc họ tre, trúc, mai, vầu, sặt, nứa mới nhú khoảng 1-2 đốt ngón tay trở xuống, phần thân còn lại ngập trong đất. Khi bóc bẹ ra, thân măng trắng muốt, nuột nà.

Muốn có món măng đắng ngon phải chọn những mầm măng sặt mới nhú, nướng cho đến khi măng cháy xém, quắt lại, bóc dần từng bẹ chấm vào gói chẩm cheo gồm muối, ớt, lá gừng, mắc khén, lá tỏi và củ tỏi giã nhỏ. Khi ăn, ta cảm nhận được vị đắng ngọt của măng, vị mặn của muối, vị cay nồng của ớt, vị cay ấm của lá gừng, vị cay tê của mắc khén, vị cay rát của tỏi cùng hương vị đặc trưng của nước măng chua và cây măng nướng.

Rau rừng đồ

Rau rừng đồ được ăn với bánh dày làm từ gạo và sắn. Rau rừng gồm rất nhiều loại như: Rau beo, rau tầm bóp, rau đốm, rau đu đủ, rau the hởi, hoa chuối, quả quạnh… Rửa sạch đem đồ trên cuốp gỗ khoảng 30-40 phút. Thực khách thưởng thức món ăn này bằng cách ăn rau rừng đồ chấm với loại nước chấm đặc biệt, qua đó khách du lịch sẽ cảm nhận được hương vị đắng, chát, cay, nghọt, bùi của món ăn.

Đi chơi Hòa Bình du khách có thể mua tặng người thân bạn bè sản phẩm dệt thổ cẩm măng đắng rượu cần ủ men lá vô chai cơm lam (nếp) và một ít thịt heo thui để về nhà… lai rai.